Dispeç

Dispeç kelimesi sigortacılıkta deniz taşımacılığına ait işlemlerde kullanılan bir terimdir. Özellikle müşterek avarya söz konusu olduğunda ortaya çıkan zararın adaletli olarak paylaşılması durumunu ifade eder.

Dispeç Nedir?

Deniz taşımacılığı yapan veya bu yol ile yük taşıtan kimseler için dispeç büyük öneme sahiptir. Müşterek avaryanın ispatlanması ve durumun tam ve doğru olarak analiz edilebilmesi için yapılan işlemler dispeç olarak adlandırılır. Bir hasar durumunda müşterek avaryanın doğru olarak belirlenememesi veya ispatlanamaması zarar paylaşımı açısından çeşitli sorunların doğması anlamına gelir.

Gemi taşımacılığı, yükleme, seyahat ve boşaltma işlemleri boyunca birçoğu öngörülemeyecek riskler içerir. Taşımayı üstlenen şirket ve gemi personeli yüke ve gemiye yönelik tehditler için çeşitli tedbirler alabilir. Örneğin aşırı fırtınalı bir havada daha büyük zararları önlemek için yükün bir kısmını atmak, gemiyi karaya oturtmak gibi tedbirlere başvurulabilir. Denizcilik hukuku açısından bu ve benzeri durumlar müşterek avarya olarak kabul edilir.

Bu çerçevede alınmış bulunan tedbirler geminin veya yükün bir kısmına zarar vermiş olabilir. Bütünü kurtarmaya yönelik olarak uygulanan bu işlemler sonucunda ortaya çıkan zarar taraflar arasında adil bir şekilde bölüştürülür. Söz konusu bölüşüm müşterek avarya kapsamında alınan tedbirler doğrultusunda yapılabilir. Dispeç, bütün bu adımların müşterek avarya kapsamında olup olmadığını anlamaya imkân sağlar. Gerçekleşen olayların doğru analizi ve zarar dağılımının adil yapılabilmesi için dispeç uygulaması son derece önemlidir.