Lokavt

Lokavt kelimesinin sözlük anlamı işverenin işçileri topluca işten uzaklaştırma veya işten çıkarması ya da iş bıraktırımı olarak ifade edilir. Hukuki açıdan bakıldığında, işveren veya işveren vekilinin kendi kararı ile ya da bir işveren kuruluşunun verdiği karara uyarak işyerinde faaliyetin tamamen durmasına sebep olacak tarzda işçileri topluca işten uzaklaştırması lokavt olarak adlandırılır.

İşveren veya temsilcisi ile işçi sendikaları arasında sürdürülen toplu iş sözleşmesi görüşmeleri sırasında uyuşmazlık çıkması ve işçi sendikası tarafından grev kararı alınması sonrasında uygulanan lokavt kararı kanuni lokavt olarak kabul edilir. Kanuni lokavt söz konusu olduğunda işten uzaklaştırmanın mutlaka geçici olması gerekir. Mesleki amacın varlığı, yasalar ile öngörülen yönteme uygunluk ve lokavt yasağının olmaması kanuni lokavtın şartları arasında yer alır.

Mesleki amaç taşımayan, yürürlükteki yasalara uygun olarak yapılmayan ya da lokavt yasağı olmasına rağmen uygulanan lokavt ise kanun dışı lokavt olarak adlandırılır. Kanun dışı lokavt kararı alan işveren, lokavt süresine ait iş sözleşmesinden doğan bütün işçi haklarını bir iş karşılığı olmaksızın öder ve uğradıkları diğer zararları karşılar.

Türkiye’de lokavt Anayasa ile düzenlenen bir husustur. Cenaze işleri ile ilgilenen birimlerde, eczane, hastane ve sağlık klinikleri gibi iş yerlerinde, insan hayatını ve malını kurtarmakla görevli kurumlarda, huzurevleri, çocuk ıslah evleri, eğitim veren okul ve kuruluşlar ile askerî birimlerde çalışanlar için grev ve lokavt yasağı vardır. Ayrıca seferberlik ve savaş hallerinde de aynı yasaklar uygulanır.