Mutabakat

Hukuki bir terim olan mücbir sebep ifadesi, bir kimsenin alacağı tüm önlemlere karşı önüne geçilmesi olanaksız, yükümlülüğün yerine getirilmesine engel olan ve borçlunun iradesi dışında beklenmedik şekilde gelişen olayları anlatmakta kullanılır. Borçlar hukuku ve genel hukuk alanında, mali işlemlerde, sigortacılık faaliyetlerinde mücbir sebep kavramı ile sıkça karşılaşılır. Pek çok sözleşmenin maddeleri arasında mücbir sebep ile ilgili hükümlere yer verilir.

Genel ve özel durumlarda mücbir sebep olarak kabul edilen haller vardır. Ancak genel çerçevede deprem ve sel gibi doğal afetler, savaş ve seferberlik hali, hastalık, salgın hastalık, ekonomik kriz ve mevzuat değişikliği gibi durumlar mücbir sebep olarak değerlendirilir.

Mücbir Sebep Ne Demek?

Yükümlülüklerin yerine getirilmesi bakımından borçlunun tüm iyi niyeti ve gayretine rağmen değiştirmesi mümkün olmayan ve beklenmeyen olaylar sonucunda karşı karşıya kaldığı taahhüdünü yerine getirememe durumları mücbir sebep olarak ifade edilir. Mücbir sebep sayılan, istemsiz ve kontrolsüz gelişen olaylar neticesinde karşılıklı taahhütler geçici olarak ya da sonsuza kadar ortadan kalkabilir. Sözleşme veya kanunlar çerçevesinde kişilere veya kurumlara tanınan hakların kullanım süresi mücbir sebepler dolayısıyla uzatılabileceği gibi, bazı durumlarda da tamamen veya kısmen ortadan kaldırılabilir.

Sigorta poliçeleri açısından hangi hallerin mücbir sebep sayılacağı önceden belirlenmiştir. Poliçede yazılı mücbir sebep tanımı kapsamındaki durum ve olaylardan kaynaklanan hasarlarda sigorta şirketinin ödeme yükümlülüğü bulunmaz. Bununla birlikte bazı sigorta poliçelerinde mücbir sebepler dolayısıyla ek teminat tanımlanış olabilir. Örneğin pek çok kasko poliçesinde deprem, toprak kayması, çığ, sel ve su baskını gibi olaylar mücbir sebep kapsamında değerlendirilir. Aksine bir hüküm yoksa ya da bu risklere karşılık ek teminat paketi düzenlenmemişse bu sebeplerden kaynaklanan hasarlar ödenmez.